Review tầng ozon là gì
Tầng ozon là gì có vai trò như thế nào trong cuộc sống. Nguyên nhân nào khiến nó bị thủng. Tại sao chúng ta cần bảo vệ nó?
Tầng ozone là gì?
Tầng ozon là một lớp sâu trong tầng bình lưu, bao quanh Trái đất, chứa một lượng lớn ozone. Lớp này che chắn toàn bộ Trái đất khỏi phần lớn các bức xạ cực tím có hại đến từ mặt trời.
Và điều đặc biệt là ozone được sinh ra từ chính tác động của tia cực tím đến các phân tử oxi. Ozone là một dạng oxy đặc biệt, được tạo thành từ ba nguyên tử oxy chứ không phải là hai nguyên tử oxy thông thường. Nó thường hình thành khi một số loại phóng xạ hoặc phóng điện tách hai nguyên tử trong phân tử oxy (O 2 ), sau đó có thể kết hợp lại với các phân tử oxy khác để tạo thành ozone (O 3 ).
O3 có hai loại là tốt và xấu. Ozone tốt được tạo ra từ tự nhiên nằm ở tầng bình lưu phía trên. Tầng bình lưu là lớp không gian 6 đến 30 dặm trên bề mặt trái đất. Ozone xấu còn được gọi là ozone tầng đối lưu hay ozone tầng mặt đất. Chúng là kết quả hành động của con người là phản ứng hóa học giữa oxit của nito và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi – VOC
Vai trò, chức năng của tầng ozon
Kích thước của tầng khí này không dày, nhưng lại có nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ trái đất. Trong ánh nắng mặt trời chiếu xuống trái đất có rất nhiều tia có hại.
Ảnh hưởng này rõ nét nhất đối với các tế bào da. Ánh sáng cực tím gây bỏng nắng và tổn thương mặt do làm hỏng các cấu trúc tế bào. UVA (sóng dài) gây ra lão hóa và UVB (sóng ngắn) gây bỏng. Trên thực tế còn có UVC sức công phá lớn nhất. Là nguyên nhân gây ung thư da nhưng tia này đã bị chặn lại bởi tầng ozone (nếu tầng ozone bị thủng, hậu quả thật khôn lường).
Chức năng của tầng ozone là bảo vệ Trái Đất khỏi các yếu tố gây hại từ bên ngoài. Bảo vệ cuộc sống của con người, của hệ sinh thái động thực vật trên trái đất. Hiện tượng suy giảm tầng ozone cũng là một trong những yếu tố gây ra biến đổi khí hậu.
Nguyên nhân thủng tầng ozon
Nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm, thủng tầng ozone đến từ cả hoạt động tự nhiên và hoạt động nhân tạo. Việc thay đổi khoảng cách của mặt trời, gió và tầng bình lưu góp phần làm suy giảm ozone. Tuy nhiên yếu tố này gây ra không quá 1 -2 %, và các tác động cũng chỉ là tạm thời.
Nguyên nhân chính của hiện tượng này đến từ hoạt động của con người. Đó là sự giải phóng quá mức clo và brom từ các hơp chất nhân tạo như CFC, halon, CH 3 CCl 3 (Methyl chloroform), CCl 4 (Carbon tetrachloride), HCFC (hydro-chlorofluorocarbons), hydrobromofluorocarbons và methyl bromide. Chúng đã được chứng minh hiện hữu trên tầng ozon. Các chất khí này được gọi là ODS – các chất làm suy giảm tầng ozon chính.
Theo conserve-energy-future, Các gốc tự do clo và brom phản ứng với phân tử ozone và phá hủy cấu trúc phân tử của chúng, do đó làm suy giảm tầng ozone. Một nguyên tử clo có thể phá vỡ hơn 1, 00.000 phân tử ozone. Nguyên tử Brom được cho là có sức tàn phá gấp 40 lần so với các phân tử clo.
Ngoài ra ô nhiễm không khí cũng là nguyên nhân khiến tình trạng này gia tăng một cách trầm trọng.
Hậu quả của việc suy giảm tầng ozon
Đối với con người
Như đã nói ở trên, sự suy giảm tầng ozon gây ra ung thư da, hình thành khối u ác tính. Con người tiếp xúc với tia UV sẽ gây ra các bệnh về mắt.
Hệ thực vật
Thiệt hại thảm thực vật đôi khi chúng ta không thể trực tiếp cảm nhận được bằng mắt. Tuy nhiên chúng ta có thể đáng giá trên các yếu tố như tốc độ phát triển, thành phần dưỡng chất trong thực vật,… Tất cả chúng đều bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm này.
Hệ sinh thái biển
Bức xạ UV ảnh hưởng đến giai đoạn phát triển của cá, tôm, cua, lưỡng cư và các động vật khác. Hay trực tiếp ảnh hưởng đến thực vật phù du tạo thành nền tàng của lưới thức ăn thủy sản.
Ngoài ra, dưới tác động của tia cực tím, sự cân bằng của khí quyển bị mất đi.
Chúng ta có thể làm gì để bảo vệ tầng ozon
- Đầu tiên không được hoặc hạn chế nhất có thể sự phát sinh khí ODS
- Không sử dụng thuốc trừ sâu hóa học
- Hạn chế sử dụng xe cá nhân
- Sử dụng các sản phẩm sạch thân thiện môi trường (sử dụng các sản phẩm nano, không dùng điện không nước thải)
Hi vọng những kiến thức trên đây đã giúp các bạn hiểu tầng ozon là gì và tầm quan trọng của nó. Muốn bảo vệ tầng ozon chúng ta có thể thực hiện bằng cách bảo vệ môi trường.
⇒ Đọc thêm
Nước thải và những điều còn tồn tại ở Việt Nam
Carbon monoxide là gì? Mức độ nguy hiểm khi nồng độ vượt quy định
5 Công nghệ xử lý nước thải đang được dùng nhiều nhất